تاریخچه روزنامه نگاری آنلاین در ایران

.

محمد مهدی مولایی - ورود نخستین روزنامه‌ ایرانی به ‌فضای اینترنت با عمومی شدن اینترنت در ایران همراه بود و از این جهت عمر روزنامه‌های آنلاین در ایران را می‌توان به‌قدمت عمر اینترنت ایرانی دانست.  

. 

شبکه‌های ارتباطی جهانی نوین که از سال‌های پایانی دهه‌ی ۱۳۶۰ و به‌منظور استفاده‌های دانشگاهی وارد ایران شده بودند، در سال‌های ابتدایی دهه‌ی ۱۳۷۰ در دسترس عموم قرار گرفتند. سال ۱۳۷۳ و راه‌اندازی اولین بی.بی.اس در ایران را به‌عنوان شروع دوره‌ی عمومی‌ شدن این شبکه‏ها در ایران ذکر کرده‌اند. در همان سال روزنامه‌ی همشهری در این فضا منتشر شد تا عنوان اولین روزنامه‌ی آنلاین ایران را به‌خود اختصاص دهد.

.

با فراگیر شدن استفاده از اینترنت در ایران، کم‌کم سایر موسسه‌های مطبوعاتی نیز سروکله‌‌شان در فضای مجازی پیدا شد. این‌ مقطع را می‌توان نخستین دوره‌ی فعالیت روزنامه‌های آنلاین در ایران دانست که وب‌سایت مطبوعات بازانتشار مطالب نسخه‌های چاپی بود. 

. 

 این رویکرد به وب‌سایت روزنامه‌ها همچنان ادامه داشت تا سال ۱۳۸۱ که با راه‌اندازی «جام‌جم آنلاین» نخستین تجربه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر در ایران شکل گرفت. با شروع دوره‌ی دوم به‌تدریج چند روزنامه‌ی دیگر نیز به‌سراغ تجربه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر رفتند تا حضوری فراتر از نسخه‌ی چاپی در فضای مجازی داشته باشند. تجربه‌ی فعالیت روزنامه‌ی «خبر» در دوره‌ی جدید که اولویت انتشار در فضای مجازی را بیشتر از نسخه‌ی چاپی می‌داند را نیز می‌توان مقطع سوم فعالیت وب‌سایت روزنامه‌ها در ایران دانست که در حال حاضر در این دوره به‏سر می‏بریم.  

.

.

دوره‌ی اول: سال‌های پی.دی.اف

.

سابقه‌ی نخستین حضور روزنامه‌های ایرانی در فضای مجازی به وب‌سایت‌هایی برمی‌گردد که حاوی نسخه‌های پی.دی.اف روزنامه‌ها بودند. قرار دادن نسخه‌ی پی.دی.اف در اینترنت ساده‌ترین و ارزان‌ترین شکل راه‌اندازی وب‌سایت یک نشریه در ایران محسوب می‌شود. از زمانی که روزنامه‌های ایرانی از «صفحه‌بندی» به «صفحه‌آرایی» ارتقا پیدا کردند و امکان استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری برای صفحه‌آرایی فراهم آمد، دریافت فایل پی.دی.اف از صفحه‌ی بسته‌ شده روزنامه‌ها نیز به سادگی امکان‌پذیر شد.

.

در سال‌های اول تجربه‌ی روزنامه‌نگاری آنلاین در ایران، پس از صفحه‌آرایی روزنامه‌ها و هنگامی که فایل‌های کامپیوتری برای ارسال به چاپخانه آماده می‌شدند، یک سری فایل پی.دی.اف آماده از صفحات روزنامه نیز بدون هیچ تغییری در فضای وب‌سایت روزنامه‌ها قرار داده می‌شد. 

. 

 فایل‌های پی.دی.اف حجیمی که هم دریافت و هم خواندن آنها مشکل بود و اغلب قابلیت جست‌وجو نیز در آنها وجود نداشت، نخستین تجربه از روزنامه‌نگاری آنلاین ایرانی بودند. هرچند در آن سال‌ها که تعداد وب‌سایت‌های فارسی‌زبان بسیار کم‏شمار و محتوای فارسی در محیط وب بسیار اندک بود، همین فایل‌های پی.دی.ف سنگین و زمخت نیز غنیمت محسوب می‌شدند.

.

روزنامه همشهری اولین نشریه ایرانی بود که در سال ۱۳۷۳ در فضای مجازی قرار گرفت. پس از آن روزنامه‌های دیگری نیز آنلاین شدند، اما تا مدت‌ها این آنلاین شدن از ثبت یک دامنه‌ی اینترنتی و «آپلود»ِ روزانه‌ی چند فایل پی.دی.اف فراتر نمی‌رفت. به‌تدریج برخی روزنامه‌ها از نسخه‌ی پی.دی.اف به نسخه‌های اچ.تی.ام.ال (HTML) ارتقا پیدا کردند ولی همچنان روزنامه‌های الکترونیکی ایرانی فعالیتی به‌جز بازانتشار مطالب نسخه‌های چاپی‌شان نداشتند.

.

دوره‌ی دوم: زمانی برای سایبر شدن

.

تحول جدی بعدی در روزنامه‌نگاری آنلاین ایرانی راه‌اندازی وب‌سایت روزنامه‌ی «جام‌جم» بود. سال ۱۳۸۱ بود که حسین انتظامی، مدیرمسئول وقت جام‌جم از یونس شکرخواه، روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه، برای راه‌اندازی وب‌سایت این روزنامه دعوت کرد. شکرخواه که رساله‌ی دکتری خود را در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر دنبال می‌کرد، حضور در روزنامه‌ی جام‌جم را به‌فرصتی برای اولین تجربه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر در ایران تبدیل کرد.

.

وب‌سایت «جام‌جم آنلاین» تنها بازتاب‌دهنده‌ی مطالب روزنامه‌ی جام‌جم نبود، بلکه هویتی مستقل از روزنامه‌ی چاپی داشت. در وب‌سایت «جام‌جم آنلاین» که شبیه به سایتی خبری بود از مطالب روزنامه‏ی چاپی هم استفاده می‌شد و علاوه بر آن مطالبی نیز به‌طور مستقل برای وب‌سایت تهیه می‌شد.

.

تجربه‌ی موفق «جام‌جم آنلاین» در سال‌های بعد در روزنامه‌های دیگری نیز دنبال شد تا در ایران هم «تحریریه‌های آنلاین» در کنار «تحریریه‌های چاپی» شکل بگیرند. پس از جام‌جم آنلاین، روزنامه‌های دیگری از جمله «همشهری»، «شرق» و «هموطن‌سلام» نیز چنین مدلی را دنبال کردند و «تحریریه‌های آنلاین» برای روزنامه‌های‌شان تشکیل دادند.

.

دوره‌ی سوم: اولویت نسخه آنلاین بر چاپی

.

راه‌اندازی سایت «خبرآنلاین» را می‌توان تحول مهم دیگری در روزنامه‌های آنلاین ایران دانست. روزنامه‌ی قدیمی «خبر» از ابتدای سال ۱۳۸۸ دور جدیدی از انتشار را آغاز کرد که در آن فعالیت نسخه‌ی آنلاین روزنامه بر نسخه‌ی چاپی اولویت داشت. از این‌رو بود که در این دوره، نخست انتشار روزنامه به‌شکل آنلاین شروع شد و پس از مدتی نسخه‌ی چاپی به‌روی دکه‌ها آمد. «خبر» در دوره‌ی جدید فعالیت‌ با راهبری حسین انتظامی و همکارانش با شناخت مقتضیات زمان حضور در فضای مجازی را جدی‏تر گرفت.

.

«خبرآنلاین» پس از مدتی فراتر از وب‌سایت یک روزنامه به پایگاه خبری پربیننده‌ای در بین وب‌سایت‌های فارسی تبدیل شد. «خبر» در دوره‏ی چندماهه‏ای در سال ۱۳۸۸ که بنابه دلایلی مجبور به تعطیلی نسخه‌ی چاپی خود شده بود، انتشار در فضای مجازی را متوقف نکرد تا جایگاه برتر خود در بین روزنامه‌های آنلاین را همچنان حفظ کند. علی‌رغم پیشگامی «خبرآنلاین» در اهمیت دادن به تحریریه آنلاین، این مجموعه در به‌کارگیری قابلیت‌هایی که تکنولوژی‌های جدید فضای مجازی در اختیار وب‌سایت‌ها قرار می‌دهند وضعیت مطلوبی ندارند و چندان با تحولات دنیای وب همگام نیست.

.

وضعیت فعلی: ترکیبی از سه دوره

.

با وجود سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری مناسب چند روزنامه‌‌ی ایرانی برای نسخه‌ها‌ی آنلاین، وضعیت عمومی وب‌سایت روزنامه‌ها در ایران چندان مناسب نیست. همان‌طور که آمارهای جدول مقابل نشان می‌دهد برخی روزنامه‌ها هنوز ابتدایی‌ترین امکانات فضای مجازی یعنی ارائه نسخه‌ای متنی از مطالب‌شان و دسترسی به آرشیو شماره‌های گذشته را در وب‌سایت‌های‌شان ارائه نمی‌کنند. 

. 

 برخی روزنامه‌های ایران هنوز در عصر «سال‌های پی.دی.اف» به‌سر می‌برند، در میان روزنامه‌هایی که نسخه‌ی متنی اچ.تی.ام.ال مطالب‌شان را ارائه می‌کنند نیز اغلب همان مطالب روزنامه‌ی چاپی در فضای مجازی بازانتشار داده می‌شود. تعداد اندکی از وب‌سایت‌ها به مرحله «روزنامه‌نگاری سایبر» رسیده‌اند و نخسه‌ی آنلاین‌شان چیزی فراتر از نسخه‌ی چاپی است.

.

علی‌رغم وضعیت نامناسب اغلب وب‌سایت‌های روزنامه در ایران، تعداد اندک رسانه‌هایی که به فضای مجازی توجه لازم را داشته‌اند در جلب نظر کاربران اینترنتی موفق بوده‌اند. رتبه‌ی وب‌سایت روزنامه‌های ایرانی در میان سایت‌های پرمراجعه در ایران (بر اساس آمار الکسا) نشان می‌دهد روزنامه‌هایی که در ایجاد تحول در فضای مطبوعاتی ایران پیشگام بوده‌اند و سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام داده‌اند با استقبال بیشتر مخاطبان نیز مواجه بوده‌اند. «خبر آنلاین» و «جام‌جم ‌آنلاین» که پیشگامان دوره‌ی دوم و سوم روزنامه‌نگاری آنلاین در ایران بودند در زمان بررسی وضعیت وب‌سایت‌ها (خرداد ۱۳۸۹) برترین وب‌سایت‌های روزنامه‌ها در ایران هستند.

.

 

. 

منتشر شده در ویژه‌نامه «روزنامه‌نگاری ایرانی»

گروه مطالعات رسانه روزنامه خراسان، آبان‌ماه ۱۳۸۹

نقشه آنلاین ترافیک تهران

              یک 

  . 

. 

               دو 

. 

.

علی نامه

 علی نامه رونمایی شد  

 .

 سراینده علی نامه از فردوسی به دلیل "دروغ" پردازی و "افسانه" سازی و نپرداختن به قهرمانان  اسلامی انتقاد می کند.

. 

  منظومه یازده هزاربیتی "علی نامه" با مقدمه دکتر شفیعی کدکنی و دکتر محمود امیدسالار، در مراسمی  رسمی با شرکت مقامات دولتی از جمله وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی «رونمائی» و دستور داده شد که  این کتاب از این پس در دانشکده ادبیات تدریس شود. 

.

 علی نامه را شاعری با تخلص «ربیع» به سال 482 ﻫجری تالیف کرد. بخش هایی از این کتاب و نام شاعر در دست نیست و آن چه اکنون منتشر شده است روایت منظوم جنگ های "جمل" و "صفین" را در بر دارد. مقدمه کدکنی بر این کتاب نیز چاپ مجدد مقاله ای است که او ده سال پیش درباره علی نامه نوشته است. 

.

 منظومه علی نامه را برخی "نخستین تجربه شعر حماسی شیعی" و برخی "نقیضه" شاهنامه فردوسی و نمونه ای دیگر از شکست استعداد متوسط در برابر نبوغ ارزیابی می کنند. 

.

علی نامه شهرت و اهمیت خود را نه به ارزش های ساختاری، زبانی، هنری، یا محتوای فلسفی و فکری خود، که به ناکامی مولف کتاب در هماوردی با شاهنامه و به شکست او در جانشین کردن حماسه مذهبی به جای حماسه ملی مدیون است. 

.

 سراینده علی نامه از فردوسی به دلیل "دروغ" پردازی و "افسانه" سازی و نپرداختن به قهرمانان اسلامی انتقاد می کند، با سرودن منظومه خود در "بحر متقارب" (وزن شاهنامه و مناسب ترین ریتم برای حماسه در شعر کلاسیک فارسی) و با تقلید از سبک، روال و زبان فردوسی، شاهنامه را مستقیم و به صراحت به چالش می طلبد اما در برابر خلاقیت هنری فردوسی رنگ می بازد. 

.

 ربیع در علی نامه علاوه بر زبان، در توصیف طبیعت، ساختن شخصیت ها، توصیف صحنه های رزم و درآمد مجلس ها نیز از فردوسی تقلید می کند اما از 11 هزار بیت برجای مانده او، به گفته شفیعی کدکنی، "شاید 3 تا 4 هزار بیت" قابل ارزش باشند. 

.

 علی نامه رامرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری کتابخانه مجلس شورای اسلامی،کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران و مؤسسه مطالعات اسماعیلیه منتشر کرده است. 

. 

 منبع: بی بی سی فارسی

تولد یک ستاره دریایی!

تصاویر ستاره دریایی به شکل تخم مرغ نیمرو

نوعی ستاره دریایی عجیب که کاملا شبیه به یک تخم مرغ نیمرو ویژه صبحانه است به تازگی با موفقیت در اسارت متولد شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، بی شک تخم نیمرو صبحانه ای بسیار اشتها برانگیز است اما اگر این تخم مرغ نیمرو در واقع یک گونه عجیب از ستاره دریایی باشد شاید بهتر است که در مورد خوردن آن تجدیدنظر کرد. این ستاره دریایی تخم مرغ نیمرویی به تازگی در اسارت متولد شده است و یک عکاس به نام "توربن وبر" توانست از این مخلوق عجیب عکسبرداری کند. ستاره های دریایی که به طور طبیعی در دریای مدیترانه زندگی می کنند به سرعت تکثیر می شوند اما زمانی که به اسارت گرفته می شوند به طور باورنکردنی به سختی پرورش و تکثیر پیدا می کنند، اما پرسنل باغ وحش "باسل" در سوئیس با ایجاد شرایط محیط زیست طبیعی این موجودات دریایی موفق شدند گروه جدیدی از ستاره های دریایی را به دنیا آورند. یک عضو این گروه پرورش و تکثیر این بچه ستاره های دریایی تخم مرغ نیمرویی در این خصوص اظهار داشت: "تکثیر و پرورش ستاره دریایی یک مبارزه واقعی است چرا که آنها تنها در نقاط بسیار دور دریا زندگی می کنند و حمل آنها بسیار دشوار است. بنابراین، ما با استفاده از لامپهای روشنایی روز، آکواریم آنها را به گونه ای روشن کردیم که شبیه به نور روز واقعی باشد و به این ترتیب توانستیم محیط زیست طبیعی آنها را بازسازی کنیم. بچه ستاره های دریایی بسیار کوچک هستند و طول آنها تنها به چند سانتیمتر می رسد." براساس گزارش دیلی میل، قطر این ستاره دریایی هایی تخم مرغی نیمرویی در زمان رشد کامل می تواند به حداکثر 35 سانتیمتر برسد.